Dụng cụ chống cháy nổ là một chủng loài đặc biệt trong ngành. Đại diện cho nó thường được nhắc đến là cờ lê không sinh lửa. Không có cách gọi đặc tả cho loại này nào hay hơn sử dụng chính thuật ngữ tiếng Anh là Non-sparking Tools. Sinh sau đẻ muộn và nó trở nên phổ biến khi thị trường khai thác nguyên liệu hóa thạch phát triển.

Trong nhiều lĩnh vực, cờ lê chống cháy nổ được xem như một vật dụng trong đồ an toàn. Bởi không có dụng cụ chống cháy nổ, điều nguy hiểm hỏa hoạn có nguy cơ xảy ra cao nhất. Đặc thù của dòng này là nó đắt tiền, mềm và đẹp long lanh. Giá thành cao trước tiên nó thuộc về nguyên vật liệu tạo ra nó. Đỉnh nhất là hợp kim Đồng – Berrylium (CuBe). Chỉ có 4 loại vật liệu được ứng dụng nhiều nhất là Nhôm – Đồng – Berrylium và Bronze. Đắt nhất là hợp kim CuBe.

Chúng khác nhau gì? tỷ lệ thành phần hợp kim và các tính chất vật lý ra sao? Bạn cùng chúng tôi lướt qua khái quát theo thông tin dưới đây. Những gì được viết ra với dụng cụ chống cháy nổ này chỉ mang tính cưỡi tên lửa xem hoa. Muốn nghiên cứu sâu hơn, kiến thức hàn lâm hơn, bạn hãy tìm hiểu thêm.

Dụng cụ chống cháy nổ Non-Sparking Tools

Dùng trong các môi trường có nguy cơ gây cháy nổ và cần được bảo vệ an toàn đặc biệt. Đặc tính từ trường của các công cụ làm bằng thép thông thường dễ gây ra tia lửa điện trong quá trình vận hành. Tia lửa hay tia phóng điện sinh ra thường không được mắt nhìn thấy, vì chúng quá nhỏ hoặc chớp sáng li ti. Nhưng với môi trường khí dễ cháy hoặc hóa chất thì nó đủ để một vụ hỏa hoạn xảy ra.

ELORA cung cấp các dòng công cụ không sinh lửa đáp ứng các yêu cầu hay chuẩn ATEX 94/9/EG. Sự phóng tĩnh điện không chỉ gây ra do va chạm, chúng còn xuất hiện ở những điểm kim loại hoặc vật thể di chuyển tiệm cận nhau. Phần lớn không được mắt thường của con người nhìn thấy.

Hợp kim đặc biệt không từ tính

Tất cả các dụng cụ chống cháy nổ đều phải được làm từ hợp kim không có sắt bên trong. (e.g. Beryllium-Copper hoặc Aluminium-Bronze). Các hợp kim này kháng từ hay không bị nhiễm từ, không phát sinh tia lửa khi va chạm và chống ăn mòn.

Nguyên nhân đắt đỏ của chúng không chỉ vì kim loại hiếm Beryllium hay Bronze. Chúng đắt còn vì chi phí xử lý môi trường cao. Để sản xuất ra dụng cụ chống cháy nổ này, ngành luyện kim cần xử lý môi trường độc hại, nó gây ra bởi quá trình luyện kim cho công đoạn hoàn thiện.

• Không sinh lửa: dùng trong môi trường dễ gây ra cháy như dầu khí, hóa dầu, hóa chất
• Không nhiễm từ: Các môi trường an toàn đặc biệt với khả năng nhiễm từ, tĩnh điện.
• Chống ăn mòn: Các ứng dụng trong môi trường công trình ngầm, muối mặn, hằng hải hoặc cứu hỏa.
• Rèn sau khi đúc: Các yêu cầu hoàn thiện cơ tính cao.

Sự khác nhau giữa hai hợp kim CuBe và Al-Br

Đặc tính vật lý, cơ tính	Aluminium-Bronze (Al-Br)	Beryllium-Copper (Be-Cu)
Độ cứng kim loại	25-30HRc (229 ~ 291 Brinell)	35-40HRc (283~365 Brinell)
Độ bền kéo	782 N/mm2 ~ 989 N/mm2	1117 N/mm2 ~ 1326 N/mm2
Độ giãn nở	ɗ ≥ 5%	ɗ ≥ 1.0%
Giới hạn đàn hồi	450 ~ 550 N/mm2	840 ~ 880 N/mm2
Từ tính	1.2	0

Bảng trên đây cho bạn thấy hợp kim CuBe có cơ lý tính tốt hơn nhiều so với Al-Br. Độ bền cơ học cao hơn và không từ tính của CuBe, chưa kể cảm quan thì CuBe cũng đẹp hơn nhiều lần Al-Br. 😀

1. Hợp kim Nhôm – Bronze có các thành phần kim loại theo tỷ lệ: Al chiếm từ 9 – 10%, Niken từ 4-5%, Fe từ 4-5%, Mn từ 0.8 – 2,5%. Cu chiếm phần còn lại.
2. Hợp kim Copper – Beryllium: Be chiến 1,8 – 2.0%, Ni từ 0.2 – 0.8%, Co từ 0.2 đến 0.8%. Cu chiếm phần còn lại.

Các điểm lưu ý với dụng cụ chống cháy nổ

Công cụ bằng đồng nói chung sẽ không phải loại Non-Sparking. Rất nhiều người nhầm lẫn chẳng hạn yêu cầu là cờ lê không sinh lửa, họ lại chọn là cờ lê đồng. Đồng (Cu hoặc Bronze) ở đây được hiểu là nguyên chất hay lẫn tạp chất rất nhỏ. Tránh hiểu lầm là hợp kim CuBe hay Al-Br.

Sự nhầm lẫn tai hại có lẽ vì nhìn nó có màu Đồng (Cu), cứ nhìn màu của dụng cụ thì phán luôn nó là Đồng thau/đồng đỏ. Sự lạc quan tếu này còn vì lấp lửng và ảnh hưởng bởi giá thành. Khi mà mọi sự cạnh tranh dựa trên giá thành sản phẩm chứ không dựa trên tiêu chí kỹ thuật.

Dưới áp lực của chi phí đầu tư, thường hợp kim Al-Br được chọn. Có rất nhiều yêu cầu được viết với hợp kim Al-Cu. đây thoạt nhìn có vẻ hợp lý khi nó cũng là hợp kim Nhôm – Đồng. Như chơi chữ là Đồng thau/Đồng đỏ (Bronze) với Đồng vàng Copper. Hợp kim Al-Br có giá thành rẻ hơn, chống mài mòn tốt hơn, nhẹ hơn hợp kim CuBe. Nhưng khả năng chịu lực kém hơn. Xem lại bảng trên bạn dễ lý giải vì sao cờ lê không sinh lửa Al-Br dễ gãy hơn CuBe. Đặc biệt nếu bạn dùng cho tác vụ đóng kiểu như dùng Tròng đóng hay cờ lê đóng không sinh lửa.

Dụng chống cháy nổ bao gồm những gì?

Có thể nói tất cả mọi thứ cộng cụ bằng kim loại thông thường thì đều có tương ứng sang là loại không sinh lửa. Như vậy bạn hoàn toàn có thể yêu cầu mọi thứ cần thiết cho môi trường làm việc của mình. Tuy nhiên tính đặc thù của chủng loài này là ít sử dụng và giá thành nó điên điên nên sản xuất thường sẽ đơn lẻ và bạn phải chờ hàng hơi lâu.

Chúng tôi đáp ứng mọi yêu cầu của quý khách cho bất cứ công cụ không sinh lửa nào. Những thứ được sử dụng nhiều, nhà sản xuất sẽ có catalogue chính thức, những công cụ yêu cầu riêng biệt thì không hẳn lúc nào cũng có. Để quyết định đến việc chọn loại hợp kim nào, Al-Br hay CuBe? Tùy thuộc yêu cầu công việc thực tế tại hiện trường. Bạn cứ bám bảng đặc tính phía trên để chọn.

Điều đáng lưu ý là những tiêu chí kỹ thuật trên không hẳn ai cũng biết. Và điều đau lòng là người dùng sau cuối thường “dễ quên” và hành xử như với công cụ bằng Chrome Vanadium. Hai thứ này chúng khác nhau một trời một vực về độ cứng kim loại cũng như độ bền mỏi. Việc hỏng cờ lê, mỏ lết không sinh lửa sẽ diễn ra thường xuyên. Vấn đề của chữ “bảo hành” trở thành sôi nổi luận tranh. 😆 😆